Bu yıl Shoah’ın başlıca tanıklarından ve 1900’lerin en entellektüel edebiyatçılarından biri kabül edilen yazar ve kimyager Primo Levi’nin doğumunun 100. yıldönümü. İtalyan Kültür Merkezi, Torino Primo Levi Merkezi işbirliğiyle kendisini 4 ders niteliğinde etkinlik tertip ederek anıyor. Bunlardan ikincisinde Profesör Stefano Bartezzaghi bizimle olacak.
Bir radyo ropörtajında Primo Levi bir şöyle der: “Yazılı kitap, çalışan bir telefon gibi olmalı ve sanıyorum ki kimya bana iki nitelik öğretti: açıklık ve özlülük.” Levi’nin çokca edindiği meslekler arasında tabiki dilbilimcilik en temellerinden biriydi: halk dili etimolojisindne tutun yöresel ağız ya da söylemlere, Yiddish’ten tutun o korkunç Almanca ya da Lehçe emir kiplerine kadar Levi’nin yazdığı her sayfa bir ses, bir tını, bir cilt ve de sanki usta bir bestecinin elinden çıkmış gibi mükemmel sessizlikler. Dilbilimi deyince yazar kimyacımıza hiçbir form uzak değildi: etimoloji ve bulmacavari oyunlar (rebus ya da tersten yazıldığında aynı okunan palindromik cümleler gibi); labortatuvar ve toplama kampı jargonu; şiirsel makineler ve ta zamanında Levi tarafından kurgulanan bilgisayar ağları da dahil.
Bu konferansımızda yazar, gazeteci ve Milano IULM Üniversitesi Semiotik hocası Stefano Bartezzaghi, Primo Levi’yi yanında zıplayıp hoplayarak dikkatini dağıtan iki koca köpeği ile Po’ nehri kıyısı boyunca David Foster Wallace ile muhabbet ederken hayal ediyor. Önceden de bahsettiğimiz bu telefon metaforu Bartezzaghi tarafından Levi’nin telefonu bir iletişim aracı olarak yazı diline eş tutmasına dikkat çekmek için seçildi. Bir radyo ropörtajında Levi: “Kitap, çalışan bir telefon gibi olmalıdır: yazı iletişim kurmaya, akıldan akla, bir yerden diğerine bilgi veya duygu aktarmaya yarar ve bir başkası tarafından anlanmayan hiçbirşey aktaramaz, çölün ortasında bağırır durur.” demiştir.
Semiolog ve yazar Stefano Bartezzaghi, bulmaca oyunları alanında İtalya’nın en bilindik isimlerindendir. Bolonya Üniversitesi Semiotik alanından Profesör Umberto Eco’nun tez danışmanlığıyla mezun olmuştur. 1987’den beri “La Stampa”, “La Repubblica”, “Vanity Fair”, “Lessico e Nuvole”, “Lapsus”, “Fuori di Testo” gibi önemli gazetelerin ve “L’Espresso”, “Come dire” gibi dergilerinin bulmaca ve dilbilim köşelerini yayınlamaktadır. Yakın zamanda Livorno’da düzenlenen “Il senso del ridicolo” mizah festivalinin de sanat direktörlüğünü üstlenmiştir. Kelimelerle oyun teorisi, yaratıcılık kavramı üzerine eleştiriler, pasif yaratıcılık formları, yaratıcılık üzerine muhtemel bir semiotik ve çağdaş mitoloji üzerine aktüel çalışmaları bulunmaktadır.